Bij werken op hoogte, zit een ongeluk in een klein hoekje. Een misstap van een richel, een rondzwervende gereedschapsdoos of een uitglijder op een glibberig dak; allemaal voorbeelden uit de praktijk met wellicht catastrofale gevolgen.
Als veiligheidskundige zal een bovengenoemd scenario bekend aanvoelen. Het is immers jouw taak om elke mogelijkheid op een ongeluk volledig uit te sluiten en elk risico op een ongeluk te elimineren. Echter, zoals ook elke veiligheidskundige ook zal beamen, zijn er altijd situaties waar ongelukken niet volledig uitgesloten kunnen worden.
De gevolgen van een val zijn groot
Als we spreken over valongelukken van hoogte, dan hebben we het vaak over ongelukken die leiden tot zwaar lichamelijk letsel of zelfs een dodelijke afloop kennen. Indirect leiden deze valongelukken tot hoge zorgkosten, het stilleggen van bouwplaatsen, boetes en gerechtelijke kosten. Ook wordt er vaak met negatieve zin gesproken over het bedrijf in kwestie en kan dit leiden tot zware imagoschade en zelfs faillissementen.
In dit artikel geeft AllRisk Valbeveiliging (NL) 5 tips voor veiligheidskundigen die kunnen helpen in het voorkomen van valongelukken.
Tip 1: Zorg altijd voor een plan
Maak altijd een grondige risicoanalyse voordat er begonnen wordt aan de werkzaamheden. Sluit in de risicoanalyse gevaarlijke situaties uit, breng de werkzaamheden in kaart en houd rekening met allerlei mogelijke valgevaren.
Let op: Op het moment dat werkzaamheden buiten plaats vinden, moet er rekening gehouden worden met weersinvloeden en welk effect het weer heeft op het werken op hoogte.
- elimineer het valgevaar helemaal met collectieve valbeveiliging,
of
- installeer de valbeveiliging die nodig is om werknemers veilig op hoogte te laten werken.
Zorg ervoor dat de aanwezige valbeveiligingssystemen gedocumenteerd zijn, op correcte wijze geïmplementeerd worden en ook op de juiste manier gebruikt worden.
In België is het in veel gevallen verplicht om eerst een Veiligheids-, Gezondheids- en Milieuplan (VGM-plan) op te stellen alvorens werkzaamheden kunnen worden overwogen of gestart. Meer informatie over het VGM-plan vindt u hier. – PreBeCo
Een plan is nooit af
Een plan voor veilig werken is nooit klaar, situaties wijzigen en nieuwe gevaren dienen zich dagelijks aan. In de praktijk is dit een van de redenen waarom valbeveiliging op bouwplaatsen vaak lastig te implementeren (en bij te houden) is. Gedurende de bouw veranderen werksituaties constant, waarbij nieuwe veiligheidsrisico’s kunnen ontstaan.
Als veiligheidskundige is het een must om een valbeveiligings- of reddingsplan te hebben. Plannen helpen voor het uitsluiten van gevaren en het bepalen van de reddingsmethodes op het moment dat het dan toch mis gaat.
Tip 2: Training, training, training
Enkel wijzen naar valbeveiligingssystemen heeft totaal geen zin als werknemers niet weten hoe ze deze moeten gebruiken. Daarom moet een valpreventie-training altijd gevolgd worden door elke werknemer die op hoogte werkt. In België zijn deze opleidingen vooral gekend als ‘Opleiding veilig werken op hoogte’ (n.v.d.r.). Hier vindt u meer informatie over onze no-nonsense opleidingen!
Werknemers moeten risico’s kunnen identificeren, de bedrijfsfilosofie kennen, en valbeveiligingssystemen kunnen gebruiken en inspecteren (inclusief PBM).
Alleen een valbeveiligingstraining volgen is echter niet voldoende. Periodieke veiligheidssessies, toolboxmeetings en andere informele sessies en besprekingen over werken op hoogte moeten het belang van veiligheid altijd bij iedereen actueel houden.
Zorg er dus altijd voor dat trainingen op de juiste wijze gelogd worden, zodat alle sessies, formeel of informeel bijgehouden worden. Op deze wijze kan exact bijgehouden worden wanneer kennis weer up-to-date gebracht moet worden.
Tip 3: Communiceer je veiligheidsbeleid
Zorg ervoor dat het veiligheidsbeleid helder en duidelijk is voor iedereen. Zorg voor de juiste communicatie op de werkplek én dat elke werknemer het belang van veiligheid inziet. Dit veiligheidsbeleid is belangrijk om valongelukken te voorkomen, maar ook om te zorgen dat voorwerpen – die gereedschapskist uit de inleiding – niet naar beneden vallen en tot een zwaar ongeluk leiden.
Zorg ervoor dat management ook actief veiligheid uitdraagt, regelmatig de werkplaats bezoekt en ook trainingen bijwoont. Dit geeft het gevoel van betrokkenheid.
Materialen kunnen ook bijdragen in de communicatie. Video’s, veiligheidsposters en veiligheidsbordjes kunnen de communicatie bevorderen en mensen actief laten deelnemen aan veiligheid op de werkplek. Als veiligheidskundige kun je actief deze informatie verzamelen en verspreiden op de werkplaats of via interne communicatie.
Tip 4: Sta open voor verbeteringen
Stimuleer of beloon werknemers voor het signaleren van gevaarlijke situaties op de werkplek. Zorg voor betrokkenheid en een onderlinge vertrouwensband op de werkvloer. Organiseer sessies en vraag hoe werknemers zouden handelen in een bepaalde situatie.
Als er zich dan toch een incident voordoet, hoe klein dan ook, zorg ervoor dat er zichtbare maatregelen genomen worden en maak direct duidelijk dat gelijksoortige incidenten zich niet kunnen herhalen. Informeer de werknemers over deze stappen en sta open voor mogelijke (kritische) vragen vanuit de werkvloer. Moedig werknemers juist aan om feedback te geven en maak hen duidelijk dat ze gehoord worden.
Tip 5: Stel de juiste voorman aan
Zorg ervoor dat de leidinggevende of voorman op de werkplaats voldoende kennis heeft van veiligheid en ook goede begeleiding kan bieden op de werkplaats. Het is juist belangrijk dat een goede voorman gevaarlijke situaties (op hoogte) kan herkennen, omdat hij/zij de hele dag deze situaties ook zelf ondervindt.
De kennis van deze persoon moet dus altijd up-to-date zijn en kennisoverdracht aan het personeel is van zeer groot belang. Plan dus regelmatig trainingssessies in, zorg ervoor dat kennis verspreidt wordt en ongelukken van hoogte voorkomen kunnen worden.
Download veiligheidsposter
Speciaal voor veiligheidskundigen én voor op de werkvloer biedt AllRisk valbeveiliging een veiligheidsposter aan. Deze poster kan helpen in de bewustwording dat veilig werken op hoogte niet vanzelfsprekend is, maar wel dagelijks aandacht verdiend.
AR-Waar-moet-je-op-letten-bij-werken-op-hoogte POSTER
(Bron: AllRisk Valbeveiliging)